مجازات جرم ضرب و جرح عمدی چیست؟

در اختلافات پیش آمده بر سر موضوعات مختلف در بین دو طرف، معمولاً درگیری نیز به وجود می آید، که این درگیری ها گاهی منجر به درگیری فیزیکی می شود و برخوردهای فیزیکی منجر به ضرب و جرح می گردد.

ضرب به صدمات بدون خونریزی و شکستگی گفته می‌شود. در این نوع از صدمات بدون آن‌ که خونی از بدن شخص جاری شود؛ آثاری چون سرخی، کوفتگی، کبودی، سیاه شدن و پیچ خوردن ایجاد می‌شود که در قانون برای هریک از آنان دیه‌ ی خاصی معین شده است.

جرح به آن دسته از صدماتی گفته می شود که موجب خونریزی یا از هم گسیختگی بافت‌های بدن می‌شود خفیف‌ترین نوع آن پارگی یا خراشیدگی پوست است و شدید ترین آن هم همان قطع عضو می‌باشد.

مطابق مقررات پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی، ضرب و جرح اشخاص چهبه صورت عمدی و چه به صورت غیرعمدی، واقع شده شامل مجازاتی هایی خواهد شد.

مجازات ضرب و جرح عمدی

چنانچه مرتکب، قصد زدن ضربه و یا وارد کردن جراحت را داشته باشد و در عمل هم ضربه را بزند و جراحت را وارد کند؛ مرتکب جرم عمدی ضرب و جرح شده است؛ اگر ضرب و جرح وارد شده قابل قصاص باشد که مرتکب به همان میزان قصاص می شود؛ اما اگر قابل قصاص نبود؛ اگر آسیب های وارد شده آسیب های سنگین ماده ۶۱۴ کتاب پنجم تعزیرات باشد؛ مرتکب به دو تا پنج سال حبس و پرداخت دیه در صورت درخواست تقاضا شاکی محکوم خواهد شد، اگر مرتکب آسیب های شدید وارد نکرده باشد ولی از چاقو و سلاح سرد استفاده کرده باشد به شش ماه تا دوسال حبس محکوم می شود.

ماده ۶۱۴ کتاب پنجم تعزیرات مذکور اذعان می­ دارد که:
«هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دایمی ‌یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی‌ علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم‌ و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌ علیه مرتکب ‌به پرداخت دیه نیز محکوم می­ شود.

البته طبق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری میزان مجازات این جرم تغییر کرده است و به حبس درجه شش یعنی شش ماه تا دو سال تبدیل شده است.

لازم به ذکر است که اگر مجرم محکوم به قصاص شود، قصاص قابل گذشت است و تا زمانی که مجنی علیه خود اقدام به شکایت کیفری علیه مرتکب جرم ننماید قاضی نمی­ تواند خودش اقدام به اجرای قصاص علیه مرتکب جرم کند، همچنین، پس از طرح شکایت علیه مرتکب جرم مجنی علیه می ­تواند در هر مرحله از مراحل تعقیب، رسیدگی و حتی در زمان اجرای حکم از شکایت خود گذشت کرده و اجرای مجازات قصاص متوقف شود، اما باید به این نکته توجه داشت که چنانچه مجازات قصاص به هر دلیلی اجرا نشود و بیم تجری و بر هم خوردن نظم جامعه باشد مرتکب جرم حسب مورد به مجازات­های پیش­بینی شده در قانون طبق ماده ۶۱۴ تعزیرات محکوم خواهد شد که طبق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری قابل گذشت هم محسوب نمی شود.

ضرب و جرح بدون آثار

ر مواردی هم در منازعات و درگیری هایی که بین طرفین دعوا به وجود می آید، ضرباتی که به طرفین وارد می گردد، که هیچ گونه آثار و علائمی را از خود بر جای نمی گذارد. در چنین حالتی، در صورتی که جرم مذکور به صورت عمدی واقع شده باشد، دیه و قصاص تعیین نمی شود و مرتکب مطابق با ماده ۵۶۷ قانون مجازات اسلامی به حبس یا شلاق تعزیری درجه هفت محکوم می ­شود، البته جرم واقع شده نیز از دسته جرائم قابل گذشت بوده و در صورت گذشت شاکی تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات منتفی خواهد بود

ماده ۵۶۷ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد که:
«در مواردی که رفتار مرتکب نه موجب آسیب و عیبی در بدن گردد و نه اثری از خود در بدن برجای بگذارد ضمان منتفی است لکن در موارد عمدی در صورت عدم تصالح، مرتکب به حبس یا شلاق تعزیری درجه هفت محکوم می شود.»

نکته دیگر اینکه چنانچه ضرب و جرح در یکی از ماه ­های حرام (محرم، رجب، ذیقعده و ذی حجه) اتفاق بیوفتد، دیه ­ای که دادگاه تعیین می ­نماید بیشتر از حالت عادی نبوده و یک سوم به میزان آن اضافه نمی­ شود، چرا که افزایش میزان دیه در ماه های حرام فقط مخصوص قتل است و در موارد که منجر به قتل نمی شود به مانند ضرب و جر ح، دیه همان دیه مقرر شده در قاتون خواهد بود.

اثبات ضرب و جرح در پزشکی قانونی

مهمترین مرجع معاینات پزشکی برای اثبات وقوع جنایات واقع شده نسبت به اشخاص پزشکی قانونی می­ باشد که مرجعی وابسته به قوه قضاییه بوده و در تعیین میزان جراحات وارده یا تشخیص اینکه جنایتی به صورت عمدی یا غیرعمدی واقع شده گزارش صادر می­ کند.

زمانیکه ضرب و جرحی نسبت به یک فرد صورت می­ گیرد؛ مجنی­ علیه باید سریعا پس از طرح شکایت نامه ارجاع به پزشکی قانونی را از دادسرای مربوطه بگیرد و با ارائه به پزشکی قانونی سریعا مورد معاینه و آزمایش قرار گیرد، تاخیر در انجام معاینات و رجوع به پزشکی قانونی موجب از بین رفتن آثار جراحات ایجاد شده خواهد شد.

طریقه اقدام به شکایت ضرب و جرح

برای شروع شکایت کیفری و به تبع آن مطالبه دیه، ابتدا می بایست با مراجعه به پلیس محل وقوع جرم و بیان موضوع ثبت شکایت صورت بگیرد، پلیس با توجه به اظهارات شاکی و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، با تکمیل پرونده موضوع را به دادسرای محل وقوع جرم ارسال می کند.
بازپرس پرونده جهت بررسی میزان آسیب وارده به شخص، وی را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد تا با اعلام نظر کارشناسی میزان دقیق آسیب و دیه مشخص شود.
البته در مواردی که ممکن است آسیب و جراحات وارده از بین برود؛ قبل از ارجاع موضوع به دادسرا نیز می توان نظر پزشکی قانونی را اخذ کرد.
پس از رسیدگی و ارجاع موضوع به دادگاه، دادگاه با بررسی تمام جوانب اقدام به انشاء رای می کند و شخص مجرم علی رغم پرداخت دیه به آسیب دیده، ممکن است به حبس یا جزای نقدی نیز محکوم شود.
۰۲۱ ۴۷۰۰۰۴۴۷ ارتباط با ما