شرب خمر چیست و مجازات آن چگونه است؟
از جمله جرم هایی که در قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است، جرم شُرب خمر است که یکی از مجازات های حَدِّی می باشد.
«شُرب» مصدر فعل «شَرَبَ» «یَشرِبُ» به معنای نوشیدن می‌باشد. خمر هم در لغت به معنای شراب می‌باشد. شرب خمر از گذشته های بسیار دور در بین اقوام مختلف رواج داشته تا اینکه با ظهور دین اسلام، این عمل یعنی نوشیدن شراب، عملی حرام معرفی شده و خود شراب نیز از نظر اسلام نجس می‌باشد.
در اسلام بابت مجازات کسی که شراب نوشیده باشد، هشتاد ضربه شلاق در نظر گرفته شده است، قانونگذار نیز به پیروی از شرع مقدس، در فصل ششم تحت عنوان «مصرف مُسکِر» به جرم انگاری این عمل پرداخته و در ماده ۲۶۴ به انواع مسکرات و روشهای مصرف آن پرداخته است. این ماده مقرر می‌دارد:
«مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدین آن، کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به گونه ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است. تبصره- خوردن فقاع (آب جو مسکر) موجب حد است هر چند مستی نیاورد».
لازم به ذکر است که در زمینه اجرای مجازات این جرم، قاضی نمی‌تواند در میزان مجازات آن دخالتی داشته باشد؛ زیرا از ویژگی جرائم حدّی این است که موجب، نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع مقدس، تعیین شده است. اما در صورتی که شخص سه مرتبه مرتکب این جرم شود و هر دفعه حدّ بر او جاری شود، مجازاتش در مرتبه چهارم اعدام خواهد بود.
نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که در کشور ما افراد مختلفی از ادیان و مذاهب مختلف زندگی می‌کنند که قانون اساسی آنها را به رسمیت شناخته است، اصل ۱۳ قانون اساسی در این زمینه بیان می‌دارد:
«ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیتهای دینی شناخته میشوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند».
بنابراین در ادیان دیگری که شرب خمر دارای حُرمت نمی‌باشد، نمی‌توان کسانی که پیرو آن ادیان بوده و اقدام به شرب خمر کرده اند را طبق قوانین فقه اسلامی مجازات کرد؛ ولی نکته ای که در ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است، قابل توجه می‌باشد. این ماده مقرر می‌دارد: «غیرمسلمان تنها در صورت تظاهر به مصرف مسکر، محکوم به حَدّ می‌شود».
بنابراین اگر غیرمسلمانی نزد قاضی بطور صریح اعتراف به شرب خمر کند نمی‌توان او را به ۸۰ ضربه شلاق محکوم کرد؛ زیرا او طبق دین خودش اقدام به این عمل کرده است؛ ولی اگر این عمل یعنی شرب خمر را بطور علنی انجام داده یا تظاهر به چنین عملی کند، موجب مجازات او خواهد شد.
نکته پایانی در مورد این افراد این است که اگر غیر مسلمان شرب خمر را بطور علنی انجام ندهند؛ ولی در حالت مستی ناشی از شرب خمر در انظار عمومی ظاهر شوند، موجب مجازات این افراد خواهد شد.
تبصره ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی در این زمینه مقرر می‌دارد:
«اگر مصرف مسکر توسط غیرمسلمان علنی نباشد؛ لکن مرتکب در حال مستی در معابر یا اماکن عمومی ظاهر شود به مجازات مقرر برای تظاهر به عمل حرام محکوم می‌گردد».
ماده ۷۰۱ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات در این زمینه مقرر می‌دارد:
«هرکس متجاهراً و به نحو علنی در اماکن و معابر و مجامع عمومی مشروبات الکلی استعمال نماید، علاوه بر اجرای حد شرعی شرب خمر به دو تا شش ماه حبس تعزیری محکوم می‌شود».
