کیفرخواست چیست و چگونه صادر میشود؟
کیفرخواست ادعایی است که دادستان درباره مجرمیت شخص متهم میکند و از دادگاه میخواهد تا به آن رسیدگی کند و حکم لازم را صادر نماید. در حقیقت دادستان با صدور کیفرخواست، بیان میدارد که تحقیقات دادسرا به این نتیجه رسیده که متهم پرونده مجرم است و از دادگاه درخواست کیفر و مجازات میکند.
در این رابطه باید گفت که نظر بازپرس سرنوشتساز است،
که یا تشخیص میدهد که عمل متهم، مجرمانه نبوده و قرار موقوفی تعقیب صادر و به رسیدگی پایان میدهد یا اینکه تشخیص میدهد عمل متهم، مجرمانه بوده و قرار جلب صادر میکند. این قرار جلب برای دادستان ارسال میگردد و دادستان موظف است مطابق با مادهی ۲۶۴ قانون آیین دادرسی کیفری حداکثر ظرف ۵ روز نظر خود را دربارهی قرار جلب مذکور اعلام کند.
در کیفرخواست صادره موارد زیر قید میشود:
الف – مشخصات متهم، شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شهرت، سن، شغل، شماره ملی، شماره شناسنامه، تابعیت، مذهب، محل اقامت و وضعیت تاهل او.
ب – آزاد، تحت قرار تأمین یا نظارت قضایی بودن متهم و نوع آن و یا بازداشت بودن وی با قید علت و تاریخ شروع بازداشت.
پ – نوع اتهام، تاریخ و محلّ وقوع جرم اعم از بخش، دهستان، روستا، شهر، ناحیه، منطقه، خیابان و کوچه.
ت – ادلهی انتساب اتهام
ث – مستند قانونی اتهام
ج – سابقهی محکومیت مؤثر کیفری متهم
چ – خلاصهی پرونده شخصیت یا وضعیت روانی متهم
تبصره – هرگاه در صدور کیفرخواست، سهو قلم یا اشتباه بین صورت گیرد، تا پیش از ارسال به دادگاه، دادستان آن را اصلاح و پس از ارسال کیفرخواست به دادگاه، موارد اصلاحی آن را به دادگاه اعلام میکند.»
صدور کیفرخواست بیانگر این است که:
۱- رفتار مرتکب، جرم بوده و کشف گشته است.
۲- مرتکب، مورد شناسایی شده است.
۳- دلایل به نفع و علیه متهم جمع آوری شده است.
۴-موضوع جرم و کلیهی دلایل آن به متهم تفهیم گشته است.
۵- از متهم بازجویی قانونی به عمل آمده است.
۶- برای دسترسی به متهم و حضور به موقع وی در موارد لزوم و جلوگیری از گریختن یا پنهان شدن یا تبانی با دیگری، قرار تأمین کیفری صادر شده است.
۷- بازپرس دلایل موجود را برای تعقیب کیفری متهم کافی تشخیص داده است.
۸- از متهم آخرین دفاعیات اخذ شده است.
۹- ختم تحقیقات مقدماتی اعلام شده است.
۱۰- قرار جلبِ به دادرسی صادر شده است.
۱۱- دادستان با این قرار موافقت کرده است.
۱۲- جرم ارتکابی از جرائم تعزیری درجهی ۷ و ۸ نبوده است.
۱۳- جرم ارتکابی از جرائم منافی عفت نبوده است.
۱۴- سن مرتکب جرم، زیر پانزده سال، نبوده است.
و اینکه دادستان با رعایت موارد چهاردهگانهی مذکور، از دادگاه کیفری میخواهد تا درباره متهم، حکم به مجازات صادر کند. صدور کیفرخواست نشان میدهد که تحقیقات مقدماتی در دادسرا پایان یافته و پرونده، آمادهی ارسال به دادگاه است.
تصمیمات دادسرا که به صورت قرار میباشد، به طرفین ابلاغ میگردد. اگر تصمیم دادسرا به صورت قرار منع تعقیب یا قرار موقوفی تعقیب باشد، شاکی حق اعتراض دارد اعتراض او به همراه پرونده به دادگاه ارسال میشود، چنانچه دادگاه اعتراض او را پذیرفت، قرار دادسرا را فسخ . پرونده را جهت ادامه تحقیقات و صدور کیفرخواست به دادسرا اعاده میدهد و اگر اعتراض را وارد ندانست با رد آن، قرار را تأیید میکند،
اما قرار مجرمیت دادسرا قابل اعتراض نیست. دلیل آن هم روشن است؛ زیرا، اگر متهم دلیلی بر بیگناهی خود داشته باشد، در مرحله بعد که دادگاه است میتواند ارائه دهد.