هیات وزیران در جلسه ۱۳۹۶/۷/۲۶ به پیشنهاد بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تایید شورای عالی بیمه سلامت کشور و به استناد ماده (۱۸) قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه – مصوب ۱۳۹۵-، آیین‌نامه تعیین سقف حق بیمه شخص ثالث و نحوه تخفیف، افزایش یا تقسیط آن را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱
در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند و سایر اصطلاحات تابع تعاریف مندرج در قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه – مصوب ۱۳۹۵- است:
الف – قانون: قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه – مصوب ۱۳۹۵-
ب – بیمه شخص ثالث: بیمه موضوع ماده (۲) قانون
پ – بیمه‌گر: شرکت سهامی بیمه ایران و یا هر شرکت بیمه غیردولتی که مجوز فعالیت در رشته بیمه شخص ثالث از بیمه مرکزی را داشته باشد.
ت – بیمه‌گذار: هر شخص حقیقی یا حقوقی اعم از مالک وسیله نقلیه یا متصرف آن که قرارداد بیمه شخص ثالث را با بیمه‌گر منعقد می کند.
ث – حق بیمه پایه: حق بیمه‌ای که قبل از اعمال هرگونه افزایش یا کاهش بابت مواردی از قبیل نوع کاربری و سابقه رانندگی و بیمه‌ای دارنده برای یک نوع وسیله نقلیه تعیین می‌شود.
ج – هزینه خسارت واقع‌شده: خسارت پرداختی در هر سال مالی به اضافه خسارت معوق پایان آن سال منهای خسارت معوق ابتدای آن سال.
ماده ۲
سقف نرخ های حق بیمه پایه بیمه شخص ثالث از حاصل جمع اقلام هزینه ای منهای درآمد سرمایه‌گذاری به علاوه حاشیه سود به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف – اقلام هزینه‌ای:
۱- هزینه خسارت شامل مجموع هزینه خسارت واقع شده و هزینه‌های رسیدگی و ارزیابی خسارت بیمه شخص ثالث است.
۲- هزینه اداری و عمومی شامل سهم بیمه شخص ثالث از کل هزینه‌های اداری و عمومی بیمه‌گران است و به نسبت سهم حق بیمه صادره بیمه شخص ثالث از کل حق بیمه صادره بیمه‌گران محاسبه می‌شود. حداکثر این هزینه که می‌تواند در تعیین حق بیمه منظور شود، شش درصد حق بیمه صادره بیمه شخص ثالث است.
۳- هزینه کارمزد فروش و صدور شامل کارمزد و هزینه صدور پرداختی به نمایندگان یا کارگزاران رسمی بیمه بابت شخص ثالث است. حداکثر این هزینه که می‌تواند در تعیین حق بیمه منظور شود، شش درصد حق بیمه صادره بیمه شخص ثالث است.
۴- هزینه‌های قانونی موضوع بند (الف) ماده (۲۴) قانون، ماده (۳۰) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) – مصوب ۱۳۹۳- و مبالغی که بر اساس قوانین مربوط توسط بیمه‌گران به حساب خزانه واریز می‌شود تا در اختیار دستگاه اجرایی ذیربط قرار گیرد.
ب – درآمد سرمایه‌گذاری:
سود حاصل از سرمایه‌گذاری ذخایر فنی بیمه شخص ثالث که از حاصل ضرب کل سود حاصل از سرمایه‌گذاری ذخایر فنی بیمه‌های غیرزندگی در نسبت سهم ذخایر فنی این بیمه از کل ذخایر فنی بیمه‌های غیرزندگی به شرح زیر محاسبه می‌شود و از اقلام هزینه‌ای کسر می‌گردد:
ذخایر فنی بیمه شخص ثالث × کل سود حاصل از سرمایه‌گذاری ذخایر فنی بیمه‌های غیرزندگی = درآمد سرمایه‌گذاری کل ذخایر فنی بیمه‌های غیرزندگی
پ – حاشیه سود:
سودی که پس از محاسبات فوق (کسر هزینه‌ها و درآمد سرمایه‌گذاری‌های موضوع بندهای (الف) و (ب) این ماده) بابت سرمایه‌گذاری و خطرپذیری سهامداران شرکت بیمه در محاسبات مربوط به تعیین حق بیمه شخص ثالث منظور می‌شود. حداکثر سودی که می‌تواند در تعیین حق بیمه منظور شود، حداکثر ده درصد حق بیمه صادره است.
تبصره۱- اقلام هزینه‌ای و درآمد سرمایه‌گذاری موضوع این ماده بر اساس تلفیق اطلاعات آخرین صورت‌های مالی سالانه حسابرسی شده کلیه بیمه‌گرانی که در بیمه شخص ثالث فعالیت داشته‌اند و سایر اطلاعات مورد تایید بیمه مرکزی از قبیل آمار حوادث رانندگی و تعداد وسایل نقلیه، برای سال مورد نظر محاسبه می‌شود.
تبصره۲- در اجرای بند (پ) ماده (۱۸) قانون، حداکثر سود موضوع بند (پ) این ماده برای خودروهای سواری ارزان قیمت اقشار متوسط و ضعیف پنج درصد و برای موتور سیکلت سه درصد حق بیمه صادره تعیین می‌شود. مصادیق خودروهای سواری ارزان قیمت در نرخنامه موضوع تبصره (۳) ماده (۱۸) قانون مشخص می‌شود.
تبصره۳- نرخ‌های حق بیمه پایه که مطابق این ماده و با رعایت فرایند مندرج در ماده (۳) این آیین‌نامه توسط شورای عالی بیمه سلامت کشور محاسبه و ابلاغ می‌شود در سقف نرخ‌های مقرر در تصویب‌نامه شماره ۳۴۶۰۸/ت۴۱۵۷۴ک مورخ ۱۹/۲/۱۳۹۰ مجاز است.
ماده ۳
بیمه مرکزی قبل از شروع هر سال، نرخ حق بیمه پایه هر یک از انواع وسایل نقلیه را با رعایت سقف‌ها و الزامات مقرر در ماده (۲) این آیین‌نامه محاسبه و به عنوان نرخ نامه حق‌بیمه موضوع تبصره (۳) ماده (۱۸) قانون به شورای عالی بیمه پیشنهاد می‌نماید و پس از تعیین نرخ حق بیمه پایه توسط شورای یادشده، حق بیمه پایه انواع وسایل نقلیه را بر اساس نرخ نامه مصوب آن شورا محاسبه و به بیمه‌گر ابلاغ می‌نماید. بیمه‌گر و نمایندگان وی مکلفند جدول مبالغ حق بیمه را در معرض دید متقاضیان قرار دهند.
ماده ۴
حق بیمه پایه آن دسته از وسایل نقلیه‌ای که مشمول هر یک از بندهای جدول زیر باشند، به میزان درصدهای تعیین شده افزایش می‌یابد:
ردیف مصادیق افزایش حق بیمه پایه درصد افزایش حق بیمه پایه
۱ وسایل نقلیه سواری با کاربری آژانس و تاکسی و مسافرکش شخصی درون شهری ۱۰
۲ وسایل نقلیه سواری تاکسی و مسافرکش شخصی برون شهری ۲۰
۳ وسایل نقلیه ویژه حمل مواد سوختی مایع و گازی شکل ۲۵
۴ وسایل نقلیه ویژه حمل مواد منفجره و خطرناک ۵۰
۵ وسایل نقلیه مورد استفاده در تعلیم و آزمون رانندگی ۱۵
۶ وسایل نقلیه که برای مسابقات رانندگی به کار می روند ۵۰
۷ موتورسیکلت هایی که برای مسابقات رانندگی به کار می روند ۳۰
۸ وسایل نقلیه‌ای که حسب مقررات، ملزم به داشتن معاینه فنی بوده و فاقد آن باشند ۵
۹ وسایل نقلیه‌ای که مجاز به اتصال یدک اضافی باشند بابت اتصال هر یدک اضافی ۱۵
۱۰ وسایل نقلیه ای که بیش از ۱۵ سال از سال ساخت آنها گذشته باشد به ازای هر سال مازاد بر ۱۵ سال، ۲ درصد (حداکثر ۲۰ درصد)
۱۱ وسایل نقلیه ای که دارنده آن طبق اطلاعات مندرج در سامانه راهنمایی و رانندگی دارای نمره منفی باشد به ازای هر نمره منفی در زمان خرید بیمه نامه ۱ درصد (حداکثر ۳۰ درصد)
۱۲ وسایل نقلیه ای که طبق اطلاعات مندرج در سامانه راهنمایی و رانندگی دارای تخلفات حادثه ساز ثبت شده باشند به ازای هر تخلف حادثه ساز ثبت شده در دوره اعتبار بیمه نامه قبلینیم درصد (حداکثر تا۳ درصد)
ماده ۵
به حق بیمه پایه آن دسته از وسایل نقلیه که مشمول هر یک از بندهای جدول زیر باشند، به میزان درصدهای تعیین شده تخفیف تعلق می‌گیرد:
ردیف مصادیق تخفیف حق بیمه پایه درصد تخفیف حق بیمه پایه
۱ وسایل نقلیه‌ای که برای اولین بار شماره گذاری می‌شوند ۵
۲ وسایل نقلیه عمومی شهری حمل مسافر با ظرفیت بیش از شش نفر شامل اتوبوس، مینی بوس، ون و استیشن ۵۰
۳ وسایل نقلیه‌ای که دارنده آن وفق آیین نامه موضوع تبصره (۵) ماده (۱۸) قانون دارای گواهینامه معتبر طی دورههای آموزشی رانندگی ایمن و کم خطر باشد ۱۰
ماده ۶
در صورتی که خسارتی از محل بیمه‌نامه پرداخت نشود، بیمه‌گر موظف است پس از اعمال تخفیفات موضوع ماده (۵) این آیین‌نامه، از سال دوم به بعد هنگام تجدید بیمه‌نامه به ازای هر سال پنج درصد و حداکثر هفتاد درصد تخفیف عدم خسارت در حق بیمه پایه موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه اعمال نماید. این تخفیف در جدول موضوع تبصره (۲) این ماده به عنوان واحد محسوب می‌شود.
تبصره۱- مادامی ک-ه درصد تخفیف عدم خسارتی که به موجب مقررات قبلی به دارنده تعلق گرفته است بیش از درصدهای متعلقه طبق این آیین‌نامه باشد، هنگام تجدید بیمه‌نامه درصد تخفیف قبلی ملاک عمل قرار می‌گیرد.
تبصره۲- درصد تخفیف عدم خسارت آن دسته از دارندگانی که در مدت اعتبار بیمه‌نامه موجب پرداخت خسارت از محل بیمه‌نامه شوند، هنگام تجدید بیمه‌نامه به تناسب نوع و تعداد خسارت، به شرح جدول زیر کاهش می‌یابد:
نوع خسارت | تعداد خسارت یک بار دو بار سه بار و بیشتر
مالی ۲۰ واحد ۳۰ واحد ۴۰ واحد
بدنی ۳۰ واحد ۷۰ واحد ۱۰۰ واحد
تبصره ۳- در صورتی که در طول مدت اعتبار بیمه نامه، در یک حادثه بیمه‌گر هم خسارت مالی و هم خسارت بدنی پرداخت نموده باشد، صرفاً واحدهای مقرر برای خسارت‌های بدنی ملاک محاسبه خواهند بود.
تبصره ۴- در صورتی‌که دارنده فاقد تخفیف باشد یا کاهش میزان تخفیف وی براساس جدول فوق بیش از درصد تخفیف سال‌های قبل باشد، حق بیمه پایه موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه معادل مابه‌التفاوت آنها افزایش خواهد یافت.
ماده ۷
حق بیمه پایه‌ای که با رعایت ماده (۳) این آیین‌نامه تعیین می‌شود، برای بیمه‌نامه‌های با مدت یک سال است و چنانچه مدت بیمه‌نامه کمتر از یک سال باشد، حق بیمه پایه آن به شرح جدول زیر محاسبه خواهد شد:
مدت بیمه حق بیمه پایه بر مبنای حق بیمه یکساله
تا پنج روز ۵ درصد
از شش روز تا پانزده روز ۱۰ درصد
از شانزده روز تا سی روز ۱۵ درصد
از سی و یک روز تا شصت روز ۲۵ درصد
از شصت و یک روز تا نود روز ۳۰ درصد
از نود و یک روز تا صد و بیست روز ۴۰ درصد
از صد و بیست و یک روز تا صد و پنجاه روز ۵۰ درصد
از صد و پنجاه و یک روز تا صد و هشتاد روز ۶۰ درصد
از صد و هشتاد و یک روز تا دویست و هفتاد روز ۸۰ درصد
از دویست و هفتاد و یک روز تا سیصد و شصت و پنج روز ۱۰۰ درصد
ماده ۸
بیمه‌گر مجاز است با رعایت شرایط زیر حق بیمه شخص ثالث بیمه‌نامه‌های یک ساله را به صورت اقساطی دریافت نماید:
الف – در صورتی‌که شخص حقوقی متعهد شود که اقساط حق بیمه وسایل نقلیه متعلق به خود یا کارکنان خود و یا والدین، همسر و یا اولاد کارکنان را از حقوق آنها کسر و در وجه بیمه‌گر پرداخت نماید، باید حداقل بیست و پنج درصد مبلغ حق بیمه همزمان با صدور بیمه‌نامه دریافت گردد و باقیمانده حق بیمه به نحوی تقسیط شود که کل حق بیمه حداکثر در شش ماه اول اعتبار بیمه‌نامه وصول شود.
ب – برای سایر اشخاص حقیقی در صورتی که حداقل پنجاه درصد مبلغ حق بیمه همزمان با صدور بیمه‌نامه دریافت گردد و باقیمانده حق بیمه به نحوی تقسیط شود که کل حق بیمه حداکثر در شش ماه اول اعتبار بیمه‌نامه وصول شود.
تبصره ۱- بیمه‌گر موظف است در بیمه‌نامه قسطی مبلغ هر قسط و سررسید آن را درج نماید.
تبصره ۲- در صورت انتقال مالکیت وسیله نقلیه به دیگری، انتقال گیرنده مسئول پرداخت اقساط باقیمانده حق بیمه (اعم از سررسید شده یا سررسید نشده) خواهد بود.
تبصره ۳- تاخیر در پرداخت یا عدم پرداخت اقساط حق بیمه رافع مسئولیت بیمه‌گر در قبال زیان دیدگان و سایر اشخاص ذی‌نفع نیست و بیمه‌گر موظف به ایفای تعهدات قانونی مربوط است.
ماده ۹
چنانچه بیمه‌گذار، بیمه‌گر جدیدی را برای تجدید بیمه شخص ثالث انتخاب نماید، بیمه‌گر جدید موظف است با توجه به سوابق قبلی وی طبق مفاد این آیین نامه، حق‌بیمه مربوط را با اعمال تخفیفات و اضافه نرخ‌های وی محاسبه و دریافت نماید.
ماده ۱۰
نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است ظرف سه ماه پس از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، امکان دسترسی بیمه مرکزی و صندوق تامین خسارت‌های بدنی را به سوابق تخلفات و تصادفات رانندگان و نمرات منفی ثبت شده فراهم نماید تا در اختیار بیمه‌گر قرار گیرد.
ماده ۱۱
نحوه اجرای این آیین‌نامه در خصوص ثبت اطلاعات و بیمه نمودن خودروهای نیروهای مسلح و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان‌های وابسته و خودروهای متعلق به دستگاه‌های امنیتی طبق دستورالعمل مشترکی خواهد بود که توسط بیمه مرکزی و وزارتخانه‌های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و اطلاعات تهیه و ابلاغ می‌شود.
معاون اول رئیسجمهور – اسحاق جهانگیری